Chief Joseph
Hinmaton-Yalaktit (Hin-mah-too-yah-lat-kekt) (1840 – azán 21tọ Zósun 1904) yin nukọ̀ntọ Nez Perce tọn de wayi; Chief Joseph wẹ suhugan mẹlẹ tọn nọ ylọ ẹ dọ, yinkọ etọn to ogbè India tọn mẹ zẹemẹdo "Hẹviosò to Bibli Jete sọn Osó ji"
Hoyidọ lẹ sọn ohó etọn lẹ mẹ
jlado- Bọya a sọgan ko nọ lẹndọ Mẹdatọ lọ wẹ sẹ́ we do fi nado sọgan yàn mí dogbé dile e jlo we do. E yindọ a ko nọ lẹndọ Mẹdatọ lọ wẹ sẹ́ emi dó, N'sọgan yin hinhẹn nado lẹndọ a tindo aṣẹ̀ nado yàn mi dogbé. Ma mọnukúnnujẹemẹ do agọ̀ blo, amọ́ mọnukunnujẹemẹ ganji dọ N'tindo ojlo vẹkuvẹku to aigba lọ mẹ. N'ma ko dọ̀ pọ́n gbede dọ aigba lọ yin ṣie bọ N'sọgan wà nudepope he jlo mi po e po gba. Mẹhe tindo jlọjẹ nado yí i do wà nudepope he jlo e wẹ mẹhe dá ẹ. Jlọjẹ ṣie nado nọ̀ aigba ṣie ji hodọ̀ wẹ N'te podọ N'na we lẹblanulọkẹyi lọ nado lẹkọyi towe kọ̀n.
- To whenue e to kọgbẹ́ obiọ he na hẹn omẹ etọn lẹ biọ nuhahun mẹ lọ go. (1876)
- To opli gbèkọndopọ tọn tòwedegbẹ tọn lọ whenu ahọluzọ́nwatọ nukúndeji lọ lẹ dọ dọ̀ otò lọ ko yin sisà na Gandudu lọ. Mí ni dọ dọ̀ dawe yovo de wá dèe bo dọmọ, 'Joseph, N'yinwanna osọ́ towe lẹ, podọ N'jlo na họ̀ yé.' Bọ N'dọna ẹn dọ, 'Lala, osọ́ ṣie lẹ sọgbe hẹ mi, N'ma jlo na sà yé.' Enẹgodo, e dedó kọmẹnu ṣie de, bo dọna ẹn dọmọ: 'Joseph tindo osọ́ dagbe-dagbe delẹ. N'jlo na họ̀ yé amọ e gbẹ́ dọ emi ma jlo na sà. Kọmẹnu ṣie gblọnna ẹn dọ,' Sú akuẹ lọ na mì, yẹn nasọ sà osọ́ Joseph tọn lọ lẹ na we. ' Dawe yovo lọ na wa lẹkọwa dèe bo dọ dọ̀, Joseph, N'ko họ̀ osọ́ towe lẹ, podọ a dona yí yé na mì.' E yindọ aigba mítọn lẹ ko yin sisà na Gandudu lọ nugbonugbo, be aliho he yé yin hihọ te die .
- To whenue e to nudọ̀n sọta jlọjẹ Gandudu Amẹlika tọn nado hẹn omẹ emi tọn lẹ gánnu-gánnu nado jo aigba yetọn lẹ do (1876)
Hodidọ to Plitẹnhọ Lincoln tọn
jladoWashington DC (azán 14tọ Alunlunsun, 1879)
- Nue N'biọ poun wẹ yindọ Gandudu lọ ni nọ yin nuyiwahẹ to aliho dopolọ he mẹ omẹ paa he po lẹpo no yin nuyiwahẹ te mẹ. E yindọ mì ma jlo na na mi aigba ṣie ba janwẹ, mì bo gbọ na ma bo tindo owhé de to otò he mẹ omẹ ṣie lẹ ma na to kuku po awuyiya po te mẹ.
- E yindọ N'lẹnnupọ́ndo ninọmẹ mítọn ji, ahún ṣie nọ gọ́ na awubla. N'nọ mọ omẹ akọ ṣie titi tọn lẹ bọ yé nọ to yinyin nuyiwahẹ di sẹ́ngbatọ akonka lẹ bosọ nọ to yinyin bibẹ́ sọn otò de mẹ jẹ devo mẹ, kavi nọ yin huhu taidi kanlin lẹ
- N'yọnẹn dọ omẹ akọ̀ ṣie tọn lẹ dona basi diọdo lẹ. Mí ma sọgan sọzẹ́n hẹ yovo lẹ dile nulẹ te do to alọnu. Nue biọ mí te poun wẹ dotẹnmẹhundote lọ nado sọgan nọgbẹ̀ dile gbẹtọ devo lẹ nọ nọgbẹ̀ do. Mí biọ nado nọ yin pinpọ́nhlan di gbẹtọ lẹ ga. Mí biọ dọ osẹ́n dopolọ ni do huhlọ́n dó mẹlẹpo ji to pọmẹ. E yindọ omẹ India tọn de gbasẹ́n, sẹ́nba ni hò e. E yindọ yovo de gbasẹ́n, sẹ́nba ni hò ewọ lọsu ga.
- Mì gbọ ma vò, vò nado tọnwhẹ̀n, vò nado doalọte, vò nado wazọ́n, vò na wajọ́ dohlán fidepope he jlo mi, vò nado dè mẹplọntọ mẹtiti tọn lẹ na dee, vò nado hodo sinsẹ̀n togbó ṣie lẹ tọn, vò nado dọhó, lẹnnupọn bosọ yinuwa na dee - podọ na setonu na osẹ́n lẹpo kavi joawuna mẹplọnlọ lọ.
- Whenue yovo lẹ na jẹ nuyiwa hẹ omẹ India tọn lẹ dile yé nọ yinuwa hẹ ode awetọ do, whenẹnu wẹ mí na doalọtena awhànfunfun sọta mide. Mí na wa taidi nọvi-nọvi lẹ he to aslọ dopolọ glọ, to otò dopolọ mẹ podọ to aṣẹpipa gandudu dopolọ tọn glọ de. Whenẹnu wẹ Ahọvi Gbigbọ Daho Lọ Tọn mẹhe to gandu to agà lọ na hùnhomẹ do aigba ehe go bo na dó jikun hlan nado klọ́ ohùn he yin sinsọndai do aigba nukúnmẹ gbọn nọvi-nọvi lẹ dali lọ lẹ sẹ̀. Ojlẹ ehe wẹ omẹ akọta India tọn lẹ to nukúndo bosọ to tenọpọn po odẹ̀ po. Todido ṣie wẹ yindọ hunwinwẹn sunnu lẹ po yọ́nnu lẹ po he ko gbleawu lẹ tọn depope ma nasọ yin sise to otó Ahọvi Gbigbọ Daho Lọ Tọn lọ tọn mẹ ba, podọ dọ mẹlẹpo nasọ lẹzun omẹ dopolọ lẹ.
Dehe gando e go lẹ
jlado- Yanwle dopolọ lẹ wẹ yẹn po Aigba po tindo.
- Mí ma jlo ṣọṣì lẹ na yé na plọn mí nado nọ dọ̀nnu gando Jiwheyẹwhe go, dile Katoliki lẹ po Plọtẹstan lẹ po nọ wà do. Mí ma jlo na plọn enẹ. Mí sọgan dọjlẹ̀ hẹ mídelẹ gando onú aigba ji tọn lẹ go, amọ́ mí na dọjlẹ̀ pọn gbede gando Gbigbọ Daho lọ go.
- N'yọnẹn dọ N'ma ko sà otò pọn gbede, podọ dọ N'ma tindo aigba depope to Lapwai; amọ́ N'ma jlo hùnsọndai. N'ma jlo dọ omeb ṣie lẹ ni yin huhu. N'ma jlo dọ mẹdepope ni yin huhu....N'dọ to ahun ṣie mẹ dọ, kakati nado fùn awhàn, N'na kuku gbọ jo nulẹpo do na ohùn yovo lẹ tọn ni ma do yin sinsọndai gbọn omẹ ṣie lẹ dali.
- N'yise dọ nuhahun susu wẹ na depo e yindọ mí hùn ahun mítọn lẹ dogọ. N'na dọ̀ aliho he mẹ omẹ India tọn lẹ nọ pọ́n nulẹ hlan te. Yovo de na yí hogbe susu lẹ do dọ̀ lehe yé te to nukún uwọ tọn mẹ, amọ́ nugbo lọ didọ ma nọ biọ hogbe susu lẹ zinzan.
- Nọ aṣeji gando gbẹtọ dẹ́gbe-awenọ go
- Dindọn wẹ na mẹlọ he hẹn yinkọ dagbe mẹhe ko ku de tọn gblé.
- Nukún wẹ nọ dọ nue odẹ́ to whiwhlá lẹ tọ́n.
- Afọ̀ flinflin lẹ ji wẹ oyín daho lẹ nọ saba sinai do.
- Ofún wọdọwọdọ sọgan ṣinyọ́n olàn he tli taun ji fẹẹ.